Ja je leest het goed. Leidinggevenden veroorzaken ongevallen, niet hun medewerkers. Ongevallen veroorzaak je top-down, door bijvoorbeeld slecht beleid, slechte keuzes, slecht voorbeeld, slechte (of ontbrekende) coaching en/of slecht consequence management.
In het Safe by Choice cultuur verandertraject dat we bij een wereldwijd opererend farmaceutisch bedrijf uitrollen is één van de keyfactoren dat leidinggevenden beseffen hoe zij (vaak onbewust) een cultuur van veiligheid in de weg staan. Leidinggevenden zijn namelijk net mensen. Je zou het misschien niet zeggen, maar het is echt zo. En net als ‘gewone’ mensen maken zij fouten en zijn zij zich vaak niet bewust van welke consequenties hun keuzes en gedrag (kunnen) hebben en welke invloed dat heeft op de overtuigingen en het gedrag van hun medewerkers. Dat geldt op supervisor-, management- en directieniveau. We hebben een heel krachtige Experiential Learning activiteit in de Safe by Choice training verwerkt die dat kwartje zeer effectief bij ze laat vallen. Want om met de beroemde woorden van Dr Phil te spreken: “You can’t change what you don’t acknowledge.”

Natuurlijk, geen enkele leidinggevende in jouw organisatie zal vinden dat veiligheid niet een prioriteit is. Maar iets als prioriteit zien en benoemen is nog niet hetzelfde als er naar handelen en echt aan toegewijd zijn. En het is zeker niet hetzelfde als proactief bouwen aan een cultuur van veiligheid. In de hectiek van productie, targets, deadlines en (conflicterende) belangen wordt er door leidinggevenden al snel van uit gegaan dat elke medewerker zelf de verantwoordelijkheid voor veiligheid wel op zich neemt. Niet dus! Onder invloed van vergelijkbare druk zullen zij kleine risico’s accepteren, binnenbochten nemen, onveilige situaties niet melden, collega’s niet aanspreken op onveilig gedrag, etc. Toewijding aan veiligheid bij medewerkers kan je niet creëren als je er zelf niet aan toegewijd bent als leidinggevende, manager, directeur of organisatie. En dat gaat een stuk verder dan dat je nu waarschijnlijk beseft.

Overtuigend Leiderschap

De eerste stap bij het creëren van een gezamenlijke overtuiging rondom veiligheid is er voor te zorgen dat elke leidinggevende volledig ‘aan boord’ is. Zelfs diegenen die niet regelmatig in de operatie staan of op de werkvloer komen. Het gaat veel verder dan uitdragen dat veiligheid belangrijk is. Het betekent toegewijd zijn om proactief veiligheid te promoten, te modelleren en af te dwingen op de werkvloer. In veel organisaties zijn medewerkers al lang het vertrouwen verloren dat veiligheid echt op de eerste plaats komt. Dat vertrouwen moet teruggewonnen worden, en dat kan alleen op de volgende manier:

Om overtuiging rondom veiligheid te creëren moet elke leidinggevende eigenaarschap nemen door:

Een rolmodel te zijn

Een leidinggevende verliest in één klap al zijn geloofwaardigheid als hij zonder PBM’s aan een bouwplaats of andere productieomgeving in loopt. Of als een plant manager productie toch door laat gaan terwijl er (kleine?) veiligheidsrisico’s zijn omdat anders zijn deadline niet gehaald wordt. Zonder geloofwaardigheid kun je geen toewijding creëren. Zonder toewijding geen overtuiging. Al je goedbedoelde veiligheidsinitiatieven zijn gedoemd te mislukken. Vanaf de directeur tot aan de supervisor, leiding geven aan veiligheid doe je door het juiste voorbeeld te geven. Laat zelf het gedrag zien dat je van je medewerkers verwacht. ALTIJD. Bijna altijd is niet vaak genoeg.

Te coachen

Medewerkers coachen is een volgend essentieel element als je toewijding en gedrevenheid wilt creëren. Zij moeten ervaren dat jij hun veiligheid serieus neemt. Dat betekent dat je niet alleen uitlegt hoe ze bepaalde taken veilig moeten verrichten, maar vooral ook waarom. Het betekent zelf diepgaande kennis vergaren over de veiligheidsaspecten van de werkzaamheden van jouw medewerkers. Het betekent deze kennis overdragen, medewerkers helpen veilig te werken, en ze aan te spreken als ze dat niet doen. Het betekent vragen naar hun gevoel omtrent veiligheid, en daar naar luisteren en er iets mee doen. Het betekent nooit iets van ze vragen dat niet veilig is.

Eisen te stellen

Veiligheidsprocedures niet volgen kan serieuze incidenten opleveren. Zelfs kleine risico’s kunnen grote gevolgen hebben, hoe minimaal de kans ook. Om deze reden moet het naleven van procedures en werkinstructies geëist worden. En die boodschap moet komen vanuit elke leidinggevende. Als het leidinggevenden niet opvalt dat procedures niet nageleefd worden, of als ze er niets van zeggen, zullen medewerkers laks worden. Blijkbaar is veiligheid toch geen prioriteit of valt het wel mee met het belang van die procedure of regel. Daarnaast vermindert de motivatie om het ‘goed’ te doen als het ‘fout’ doen niet bestraft wordt. Wie houdt zich immers nog aan de snelheidslimiet als justitie er niet meer voor gaat bekeuren?